Nigeria: uitgehongerde vrouwen verkracht door regeringsleger
- Vrouwen gevlucht voor Boko Haram worden in afgelegen kampen in ruil voor humanitaire hulp gedwongen tot seks met soldaten
- Duizenden stierven hongerdood door gebrek aan voedsel in de kampen
- Meisjes en vrouwen die ontvoerd werden door Boko Haram, worden vervolgd
Duizenden vrouwen en meisjes, die het barbaarse bewind van de gewapende groep Boko Haram hebben overleefd, zijn nadien verder misbruikt door de Nigeriaanse veiligheidsdiensten die beweren hen te hebben gered. Dit zegt Amnesty International vandaag in een nieuw rapport.
Het rapport “They betrayed us” onthult hoe het Nigeriaanse leger en de Civilian Joint Task Force (CJTF), een burgermilitie die nauw met hen samenwerkt, vrouwen van hun mannen gescheiden hebben en vervolgens opsluiten in afgelegen vluchtelingenkampen waar ze worden verkracht, soms in ruil voor eten. Amnesty International heeft ook bewijzen verzameld waaruit blijkt dat duizenden mensen sinds 2015 een hongerdood stierven in deze kampen in Borno, een staat in het noordoosten van Nigeria.
“Het is absoluut schokkend om vast te stellen dat mensen die al zo’n lange lijdensweg hebben afgelegd onder het bewind van Boko Haram, verder onderworpen worden aan afschuwelijke mishandeling door het Nigeriaanse leger,”
Directeur van Amnesty International Nigeria, Osai Ojigho.
“In plaats van bescherming te krijgen van de Nigeriaanse autoriteiten, hebben deze vrouwen en meisjes geen andere keuze dan verkrachtingen te ondergaan om te voorkomen dat ze uithongeren.”
In sommige gevallen lijkt het misbruik deel uit te maken van een patroon van vervolging van iedereen die een connectie heeft met Boko Haram. Zo zijn er meldingen van vrouwen die geslagen werden en bestempeld werden als “Boko Haram-vrouwen” door veiligheidsofficieren omdat ze over hun behandeling hadden geklaagd.
Toen het Nigeriaanse leger in 2015 terrein terugwon van de gewapende groep Boko Haram, beval het de burgers die in de landelijke gebieden woonden naar afgelegen satellietkampen te verhuizen. Sommigen die dit weigerden, werden zonder enig onderscheid gedood. Honderdduizenden mensen zijn gevlucht of werden uit deze gebieden verdreven.
Het leger screende iedereen die aankwam in de satellietkampen en hield op sommige locaties vooral mannen en jongens tussen 14 en 40 jaar vast, evenals vrouwen die zonder begeleiding van hun echtgenoten reisden. De opsluiting van zo veel mannen heeft ervoor gezorgd dat veel vrouwen alleen moeten instaan voor het onderhoud van hun gezin.
Verkrachting van verhongerende vrouwen en seksuele uitbuiting
Vele vrouwen beschreven aan Amnesty hoe soldaten en CJTF-leden geweld en bedreigingen gebruikten om vrouwen in satellietkampen te verkrachten. Ze maakten onder meer misbruik van hun honger om ze te dwingen hun 'vriendinnen' te worden, wat inhield dat ze voortdurend beschikbaar moesten zijn voor seks.
Vijf vrouwen vertelden Amnesty International dat ze eind 2015 en begin 2016 werden verkracht in het Bama Hospital Camp, waar hongersnood heerste.
Ama (fictieve naam, 20 jaar) getuigde: "Ze geven je eten, maar ’s avonds komen ze rond 17.00 uur of 18.00 uur terug en vragen ze om met hen mee te gaan ... Een [CJTF] man kwam en bracht eten naar mij. De volgende dag zei hij dat ik water bij hem moest halen [en ik ging]. Daarna sloot hij de tentdeur achter me en verkrachtte me. Hij zei dat hij me deze zaken had gegeven en als ik ze wilde, we man en vrouw moeten zijn ".
Tien anderen in hetzelfde kamp vertelden dat ze ook werden gedwongen om 'vriendinnen' van veiligheidsfunctionarissen te worden om zichzelf van de honger te redden. De meeste van deze vrouwen hadden al kinderen of andere familieleden verloren door gebrek aan voedsel, water en gezondheidszorg in het kamp. De seksuele uitbuiting blijft vandaag op een alarmerend niveau, omdat vrouwen hoge nood hebben aan voedsel en kansen op levensonderhoud.
Vrouwen getuigden dat de seksuele uitbuiting een georganiseerd systeem is, waarbij soldaten openlijk in het kamp komen voor seks en CJTF-leden de 'mooiste’ vrouwen en meisjes uitkiezen om naar de soldaten te brengen die zich buiten de kampen bevinden. Vrouwen meldden dat ze te bang waren om de vraag naar seks te weigeren.
"Seks in deze zeer dwingende omstandigheden is altijd verkrachting, zelfs als er geen fysiek geweld wordt gebruik. De Nigeriaanse soldaten en CJTF-leden komen er straffeloos mee weg. Ze gedragen zich alsof ze geen sancties riskeren, maar de daders en hun superieuren die dit zonder enige tegenwind hebben toegestaan, hebben het internationaal recht overtreden en moeten ter verantwoording worden geroepen," zegt Osai Ojigho.
Honger met de dood als gevolg
Mensen die opgesloten zijn in de satellietkampen kampten met een acuut voedseltekort van begin 2015 tot medio 2016, toen de humanitaire hulp werd verhoogd.
Tenminste honderden, en mogelijk duizenden, stierven in deze periode alleen al in Bama Hospital Camp. De geïnterviewden meldden consequent er elke dag dat 15 tot 30 mensen stierven van honger en ziekte tijdens deze maanden. Satellietbeelden, die laten zien hoe het kerkhof in het kamp zich in die tijd snel uitbreidde, bevestigen hun getuigenis. Er stierven ook dagelijks mensen in andere satellietkampen zoals die in Banki en Dikwa.
Vanaf juni 2016 hebben de VN en andere humanitaire organisaties de hulp in de satellietkampen uitgebreid. Desondanks hebben nog steeds veel vrouwen moeilijk toegang tot voldoende voedsel. Dit wordt nog verergerd door het feit dat ze de kampen vaak niet mogen verlaten.
Een aantal vrouwen die medio 2017 in de kampen in de stad Dikwa aankwamen, hebben sinds hun aankomst geen voedselhulp gekregen en beschreven aan Amnesty de voortdurende honger, ziekte en sterfgevallen in hun kampen.
Yanna (fictieve naam), die eind 2017 in Dikwa arriveerde en in het kamp Fulatari woonde, vertelde: "Mensen sterven, [er is altijd een] begrafenis, begrafenis, begrafenis. Ik zit te denken dat het misschien ooit de mijne zal zijn.”
Zelfs daar waar de overheid en internationale ngo’s voedsel distribueren, heeft extreme corruptie ervoor gezorgd dat veel mensen er geen toegang toe hebben.
"Mensen op deze manier vasthouden in kampen zonder voldoende voedsel, goed wetende dat deze omstandigheden al tot vele doden geleid hebben, is een schending van de mensenrechten en het internationale humanitaire recht. Al wie die dit heeft toegestaan, kan schuldig zijn aan moord," zegt Osai Ojigho.
Vrouwen vastgehouden in Giwa-kazerne
Uit het onderzoek van Amnesty International blijkt verder dat honderden vrouwen samen met hun kinderen sinds 2015 in de beruchte Giwa-kazerne worden vastgehouden. Terwijl de meeste zijn vrijgelaten, blijft een onbekend aantal vastgehouden in het militaire detentiecentrum.
Veel van degenen die sinds 2015 worden vastgehouden, waren het slachtoffer van ontvoeringen of gedwongen huwelijken door Boko Haram. In plaats van ze te redden, werden ze door het leger opgesloten omdat ze zogenaamde "Boko Haram-vrouwen" zijn.
Amnesty International ontving vijf meldingen over seksueel geweld in de Giwa-kazerne, terwijl zeven vrouwen zeiden dat ze zonder medische hulp in vuile overbevolkte cellen waren bevallen. Ten minste 32 baby's en kinderen en vijf vrouwen zijn sinds 2016 in de kazerne overleden.
“Het opsluiten van vrouwen en meisjes omwille van het feit dat zij zogenaamd met Boko Haram-leden zouden zijn getrouwd, is volgens de internationale mensenrechtenwetgeving en Nigeriaanse wetgeving onwettig en discriminerend,” zegt Osai Ojigho.
Misbruik door Boko Haram
Vrouwen getuigden dat ze maanden of zelfs jaren lang onder het repressieve bewind van Boko Haram hebben geleefd. Sommigen meldden te zijn gedwongen in huwelijken met leden van Boko Haram of te zijn gegeseld wanneer ze betrapt werden op het overtreden van de strikte regels van de gewapende groep. Zeven vrouwen vertelden dat ze getuige waren van executies van familieleden of buren nadat zij een onsuccesvolle poging hadden ondernomen om te ontsnappen aan Boko Haram.
Tijd voor actie
Verschillende ngo’s en humanitaire organisaties hebben sinds 2015 gerapporteerd over het seksueel geweld en de sterfgevallen in de kampen voor intern ontheemde burgers in het noordoosten van Nigeria. Hoewel de autoriteiten vaak beloftes hebben gedaan om dergelijke berichten te onderzoeken, zijn er nog geen concrete stappen gezet om het probleem aan te pakken en voorlopig lijkt niemand vervolgd te zijn. Het is niet duidelijk of deze onderzoeken al dan niet zijn uitgevoerd, aangezien er niet publiek is over gecommuniceerd.
In augustus 2017 heeft de waarnemend president van Nigeria, Yemi Osinbajo, het Presidential Investigation Panel opgericht om na te gaan of het leger voldoet aan zijn mensenrechtenverplichtingen. Veel vrouwen hebben getuigd voor het panel, dat in februari 2018 haar rapport aan president Muhammadu Buhari heeft voorgelegd.
"President Buhari moet nu dringend zijn meermaals publiek uitgesproken engagement voor de mensenrechten van ontheemden in Noordoost-Nigeria vertalen naar concrete actie. De enige manier om een einde te maken aan deze gruwelijke schendingen is door een einde te maken aan de straffeloosheid in de regio en ervoor te zorgen dat niemand vrijuit gaat voor verkrachting of moord," zegt Osai Ojigho.
"De Nigeriaanse autoriteiten moeten oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid in het noordoosten van het land onderzoeken of de resultaten van hun eerdere onderzoeken hieromtrent kenbaar maken. Ze moeten er ook spoedig voor zorgen, met de steun van donorregeringen, dat mensen die in de satellietkampen leven voldoende voedsel krijgen en dat degenen die willekeurig worden vastgehouden in militaire detentiecentra worden vrijgelaten."
Het rapport van Amnesty International is het resultaat van een uitgebreid onderzoek met meer dan 250 diepte-interviews en heeft betrekking op satellietkampen die zijn opgezet door het leger in zeven steden in de staat Borno, waaronder Bama, Banki, Rann en Dikwa. Het rapport bevat ook interviews met 48 vrouwen en meisjes die uit detentie zijn vrijgelaten en de analyse van video-, foto- en satellietbeelden.
Amnesty International heeft haar bevindingen gedeeld met de Nigeriaanse autoriteiten, maar op het moment van de publicatie van het rapport, is hierover nog geen antwoord ontvangen.
